In onze vorige nieuwsbrief schreven we reeds iets over de watermolen in Kachtem. We vonden nieuwe documenten en vonden het de moeite om de vorige bijdrage aan te vullen. We hernemen de bijdrage maar laten nieuwe gegevens vooraf gaan aan het vorige artikel.
Franciscus Ferdinand Libbrecht, ontfangere van d’heerlijke renten ende andere seigneuriale rechten ende vervallen competerende aenden heere der de prochie van Cachtem ende heerlyckhede van Rhodes, mocht op 14 februari 1763 zijn pen ter hand nemen.
In een akte schrijft hij dat er vastgesteld werd dat Anthone Van Neste, inwoonder der voorseijde prochie van Cachtem, op de grond van de gemelde heer in de beke genaemt de Rhodes beke op de zuidzijde van het forreest, gelegen ten westen van het goet te Rhodes, een nieuwe oliewatermolen opgericht heeft. Hij stelt ook vast dat het metselwerk het water enigszins ophoudt.
Van Neste moet zorgen dat hij een octroij van de majesteit kan kunnen krijgen en indien er klachten zijn van eigenaars in de buurt, of gebruikers van de molen, dan zal de heer van Rhodes Van Neste niet beschermen. Alles gebeurt op risico van Van Neste.
Verder moet Van Neste ervoor zorgen dat het ophouden van het water conform naer de usantie van alle andere oude geoctroijeerde watermolens is. Tenslotte moet de gebruiker van de molen jaarlijks de somme van ses guldens vlamsch courant neertellen voor de heer van Rhodes. Deze betaling gebeurt vanaf de eerste dag dat de molen werkt.
Als waarborg biedt Anthone Van Neste een partij land aan, groot ontrent vijf hondert met het woonhuis en de oliewatermolen, gelegen in Kachtem onder de heerlijkheid van Rhodes aan.
We vinden ook hier de buren terug van deze molen: noort ’t landt gaende met het fonchier goet te Rhodes, west de Rhodes beke daer over het voorschreven forreest, suyt gillis buijse ende oost scherp passerende bij desen de voornomden van neste.
Op 7 augustus 1769 verkocht Anthone Van Neste, een landman uit Kachtem aan Joannes Seynaeve, eveneens uit Kachtem een boerderij, voor 372 ponden 13 schellingen 4 groten.
Deze boerderij bestond uit een huis, een schuur, stallingen en nog enkele kleinere gebouwtjes. Aan de roobeke, op dit domein was er ook een olie-watermolen. Deze werd mee verkocht maar Pieter Oosterlynck huurde die voor 15 gulden per jaar. Zijn contract liep nog tot mei 1770.
De familie Van Neste was een belangrijke familie in Kachtem. Ze waren eigenaars van verschillende eigendommen. Café ‘het Hoge’ in de Hoogstraat was er één van.
Latere familieleden waren actief in de molenbouw en als molenaars.
Pieter Joannes Seijnaeve, zoon van Joannes Baptiste (wellicht de Joannes van hierboven) verkocht in maart 1816 o.a. een woonhuis in Kachtem, bij het gehucht ‘het hoog molentjen’. Was dit een gebouw bij die watermolen of werd hier de Hoge molen bedoeld? In ieder geval kocht Felix Van Neste, molenmaker uit Kachtem dit woonhuis.
De watermolen vinden we ook terug op de kaart van Ferraris, die werd ongeveer in dezelfde periode als de verkoop opgemaakt.
Hoelang de watermolen is blijven werken, is niet bekend.
Waar lag die molen nu?
Door de Ferrariskaart met een huidige kaart te vergelijken komen we uit op de Mezegemstraat 16 in Kachtem.
Bij ons weten is dit de enige watermolen in Izegem. Ook Roeselare had een watermolen. Het waterkot, lag bij de Waterkotbrug over de Mandel in de buurt van de Langebrugstraat. |
